5 lutego 2013 r. grupa dziennikarska z kl. II a Liceum Ogólnokształcącego w Nowym Żmigrodzie zwiedziła wystawę, upamiętniającą 150 rocznicę wybuchu powstania styczniowego, zorganizowaną przez Muzeum Regionalne w Jaśle. Miała ona na celu przypomnienie o zrywie wolnościowym, eksponując materialne pamiątki z tego okresu. O historii powstania ciekawie opowiadał kustosz i historyk, Mariusz Świątek. Przybliżył on młodzieży życiorysy niektórych uczestników, wywodzących się z terenu Jasielszczyzny.

Na wystawie zgromadzono ponad sto eksponatów. Były to głównie dokumenty historyczne, broń, elementy strojów. Uwagę zwiedzających przyciągnęła biżuteria patriotyczna oraz pamiątki z okresu żałoby narodowej, zakupione niedawno przez muzeum. Noszenie biżuterii patriotycznej było znakiem biernego oporu. Drogocenne klejnoty przekazywano na finansowanie walk, więc ich miejsce zajęły ozdoby wykonane z tanich materiałów – szkła, drewna i ebonitu. W gablotach można było obejrzeć aplikacje do sukni żałobnych, krzyżyki, bransolety, korale, sekretniki oraz relikwiarze.

Zaprezentowano również pamiątki po powstańcach. Ważne miejsce zajął zbiór dokumentów, związanych z osobą Jana Stelli-Sawickiego, zawodowego oficera armii carskiej w stopniu pułkownika. Należał on do ścisłego sztabu armii rosyjskiej. Po wybuchu powstania przeszedł na stronę Polaków. Później, jako naczelnik Galicji, organizował pomoc dla walczących. Po wojnie został inspektorem szpitali galicyjskich. Doceniono jego osiągnięcia, nadając mu tytuł honorowego obywatela Jasła. W gablotach muzeum znajdują się dokumenty, niektóre opatrzone pieczęciami, świadczące o jego działalności.

Uwagę zwiedzających przykuwa także oryginalna tablica grobowa Bolesława Fiałkowskiego, pochodząca z pomnika w Cieklinie. Widnieje na niej napis „Prawnuk Kościuszki”, świadczący o pokrewieństwie z tym wodzem. Bolesław Fiałkowski w okresie powstania styczniowego był oficerem. Zmarł w 1894 r., a jego grobowiec w Cieklinie zachował się do dzisiaj.

Ekspozycję uzupełniają liczne portrety i zdjęcia powstańców styczniowych, broń, używana w trakcie walk oraz fragmenty ówczesnych mundurów żołnierskich.

Zdaniem kustosza powstanie styczniowe odmieniło historię Polski. Był to olbrzymi militarny zryw narodowy, zakończony jednak klęską. Wkrótce uznano, że taka krwawa ofiara nie ma sensu. Od tej pory zaczęto myśleć raczej o budowaniu podstaw kulturalnych społeczeństwa polskiego. Następstwem tej zmiany było m.in. założenie przez weteranów powstania styczniowego Gimnazjum w Jaśle. Powstało ono w 1868 r., aby podnieść poziom oświaty, zwiększyć szanse ekonomiczne obywateli, a dzięki temu bronić polskiej kultury.

Na zakończenie zwiedzania kustosz muzeum przypomniał, że postawa uczestników tego zrywu narodowego, gotowych poświęcić się dla ojczyzny, powinna być również wzorem dla współczesnych pokoleń.

Magdalena Cygan, z kl. IIa